Wanneer Van der Puttens het in zijn boek “Italianen” heeft over de politiek en de corruptie is de toon weliswaar triest, maar soms ook hilarisch. Er trekken pas echt donkere wolken boven het boek samen wanneer hij zijn pijlen richt op de mafia. De invloed die mafiaclans op het leven in Zuid-Italië hebben, is angstwekkend groot. Hele dorpen op Sicilië of in Calabrië zijn te beschouwen als feodaal bezit van een enkele mafiaheer. Miljoenen guldens van de Italiaanse regering of uit Europese hulpfondsen verdwijnen in de bodemloze put van de ontwikkeling van Zuid-Italië. Gigantische bedragen voor bijvoorbeeld werkgelegenheidsprojecten blijven aan de strijkstok hangen, terwijl de jeugdwerkloosheid onveranderlijk rond de 20% blijft schommelen. Armoede is de belangrijkste basis van de macht van de mafia. In de zwarte economie van Zuid-Italië gaat net zoveel geld om als in de officiële. Geen wonder dat de politici van Liga Noord het Zuiden beschouwen als een bananenrepubliek.
Hoewel “Italianen” een veelomvattend beeld geeft van het reilen en zeilen in Italië, vermijdt Van der Putten antwoord te geven op de vraag in hoeverre de aanwezigheid van de mafia het persoonlijk leven beïnvloedt. Hoe gaat een winkelier in Napels om met het feit dat hij een bepaald gedeelte van zijn omzet moet afstaan aan duistere heren in nette pakken? Ziet hij dit als een onoverkomelijke, maar overbrugbare vorm van belasting? Of leeft hij dag en nacht in onzekerheid over mogelijke hogere heffingen of represailles? Hoe groot is, kortom, de angst?
Dat de Italiaanse maatschappij nog niet als een kaartenhuis in elkaar gestort is maar integendeel juist kaarsrecht overeind staat, wijdt Van der Putten vooral aan de flexibiliteit en kracht van het individu: “Zo log, bureaucratisch en inefficiënt als de overheid is, zo beweeglijk en alert is de particuliere ondernemingslust. Produceren zit de Italianen in het bloed. Het bewijs daarvan is overal te zien, van het kleinste eenmanswerkplaatsje tot het grootste industriële complex. Deze combinatie van creatief werken en soepel omspringen met de regels heeft het Italiaanse wonder gewrocht.”
6 Responses to Italianen (3) – Mafia