De romans van Karel van het Reve

Voor de een is Karel van het Reve vooral bekend als broer van Gerard. De ander kent hem als de beroemde slavist uit Leiden, auteur van “Geschiedenis van de Russische Literatuur”. Weer anderen brengen hem in verband met zijn talrijke essays en polemieken. Maar slechts weinigen zullen bij Karel van het Reve denken aan een auteur van romans.
    Zoveel romans heeft hij ook niet geschreven, slechts twee. En “De avonden” zullen ze niet meteen in de schaduw stellen, al valt het wel op hoezeer de stijl van de broers overeenkomt. Karel publiceerde zijn twee romans in 1959 en 1961 en afgelopen jaar verschenen ze gebundeld bij uitgeverij Contact.
    De eerste roman, “Twee minuten stilte”, is een detective die zich afspeelt binnen het universiteitsmilieu. In de beschrijvingen van de universiteit kun je al gauw het huidge Oost-Europa Instituut bij de Amsterdamse Oudemanhuispoort herkennen.
    De tweede roman, “Nacht op de kale berg”, wordt op de achterflap van de nieuwe uitgave een “schelmenroman” genoemd. Het gaat over twee jonge mannen die in strijd om een meisje in één jaar tijd een miljoen gulden moeten zien te vergaren.
    Naar mijn mening is Van het Reve in deze romans nog niet de fijne stilist als in zijn latere werk. Zinnen worden soms wat omslachtig geconstrueerd, omdat ze vooral correct moeten zijn. Verder vind ik dat Ome Karel enigszins gebukt gaat onder de zware last van zijn kennis van de Russische klassieken. Op de momenten waar Van het Reve wat wijdlopig begint te worden, mist hij de humor van Gogol om zijn uitstapjes interessant te houden.
    Toch zijn de romans zeer de moeite waard. Karel van het Reve staat altijd garant voor mooie uitspraken, die – ook uit hun verband gerukt – lekker citeerbaar zijn. Zo moppert hij op de treinen die in een utopische toekomst misschien eindelijk eens op tijd zullen rijden. En de volgende passage zou misschien het besluit waar de zomervakantie doorgebracht moet worden, kunnen vergemakkelijken:
    “Het maakt eigenlijk weinig verschil of men in Amerika, Finland of België reist: de grootste indruk maakt meestal niet de natuur en niet de bevolking, maar de verschillen in afwerking van de huizen en de anders uitgevoerde en in andere talen gestelde opschriften. Bomen, heuvels, auto’s, steden en dorpen, rivieren en wegen zijn haast overal ter wereld hetzelfde.”

    » Denkbeelden uit een dubbelleven – Biografie van Karel van het Reve door Ger Verrips