De meritocratie baart baantjesjagers

Vorig week had de Groene Amsterdammer weer een uiterst interessant themanummer, ditmaal over de meritocratie, een democratie waarin – kort door de bocht – iemand op basis van zijn verdiensten hoog op de maatschappelijke ladder kan eindigen.

Deze week komt Groene-columnist Ewald Engelen met een reactie en slaat hij weer flink om zich heen:

“Minder is bekend over de middelmatige zielen die in Nederland hoge politieke en bestuurlijke posities bezetten en een karikatuur maken van het idee van meritocratie. Als je, zoals ik, af en toe mag aanschuiven bij bestuurlijke topkransjes valt je onmiddellijk de homogeniteit van het gezelschap op. Haarlemse ‘r’, pak van de Society Shop, designerbril, brogues, sociaal handig, niet bijster intelligent, overtuigd van eigen gelijk, gespeend van nieuwsgierigheid en meestal slapend lid van een van de middenpartijen.”

Het lidmaatschap van een politieke partij, daar draait het om:

“Veel verontrustender is dat lidmaatschap van een politieke partij een sine qua non voor bestuurlijke topfuncties is geworden. Niet constitutioneel verankerd, het tegendeel van representatief, zwaar leunend op belastinggeld en ideologisch uitgehold zijn politieke partijen verworden tot pure banenmachines die trouwe folderaars, vasthoudende vergadertijgers en opportunistische carrièrejagers belonen met goedbetaalde bestuursfuncties. Cognitief en/of moreel gebrek geen bezwaar. […] Eenmaal binnen, altijd binnen.”

Iedereen die wel eens een politieke partij van dichtbij gezien heeft, weet dat Engelen hier maar al te zeer gelijk heeft. Is het dan niet stomtoevallig dat Engelens medecolumnist Kees Vendrik, oud-Kamerlid voor GroenLinks, deze week een hoge bestuurspost bij de Algemene Rekenkamer in de wacht heeft gesleept?

Kees VendrikHoewel GroenLinks in rap tempo een “middenpartij” aan het worden is, weet ik niet of Engelen deze partij expliciet in gedachten had. Maar ook al heeft Vendrik hier ongetwijfeld profijt van netwerk en zijn bekendheid als Kamerlid, juist omdat hij inhoudelijk zo sterk is kleeft het label “opportunistische carrièrejager” niet aan hem.

In Binnenlands Bestuur stak Ton Bestebreur vorige maand zijn enthousiasme niet onder stoelen of banken: “De inmiddels openbare lijst van zes sollicitanten telt een buitengewoon gekwalificeerde kandidaat, ex-parlementariër Kees Vendrik. Niet omdat de GroenLinkser van ‘de goede partij’ is, maar louter en alleen omdat hij van alle kandidaten het grootste vermogen heeft om vanuit deskundigheid en ervaring de regering constructief tegen te spreken.”

Inmiddels schijnt Vendrik de post dus te pakken te hebben. Bestebreur: “Kan hij gelijk nut, noodzaak en kosten van de missie naar Kunduz onderzoeken.”