Spanning in de Kaukasus

De andere grote gebeurtenis van vorige week was natuurlijk de Fluwelen Revolutie in Georgië. Bijna 70 jaar maakte Georgië deel uit van de Sovjet-Unie, waarin het “de vrolijkste van alle unierepublieken” genoemd werd. Het land was met zijn goddelijke klimaat, prachtige stranden aan de Zwarte Zee en indrukwekkende hooggebergte een geliefde vakantiebestemming van de Sovjetburger, die toentertijd nog niet naar Spanje of de Verenigde Arabische Emiraten op reis mocht. Zeer beroemd waren daarnaast de Georgische wijnen die van Moskou tot Vladivostok in alle restaurants te vinden waren.

Het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 maakte abrupt een einde aan het goede Georgische leven. Een burgeroorlog reet het land uiteen, waarna een zware crisis de economie van Georgië op het hakblok legde. Meer dan de helft van de Georgiërs leeft tegenwoordig onder de armoedegrens. Het is daarom niet zo verwonderlijk dat de Georgische burgers de schuld van de deplorabele staat van hun land in de schoenen van hun president schuiven. Deze president heette Eduard Sjevernadze.

Sjevernadze werd in het Westen op handen gedragen. Hij was er als minister van Buitenlandse Zaken in de Sovjet-Unie verantwoordelijk voor dat in 1989 het ene na het andere Oosteuropese land het Warschaupact kon verlaten zonder dat Russische tanks “de orde kwamen herstellen” in Budapest, Praag, Sofia, Warschau of Berlijn. In Rusland en Georgië wordt hij echter voornamelijk gezien als de persoon die – samen met Gorbatsjov – een wereldmacht de nek heeft omgedraaid. In de leiding van de Sovjet-Unie was Georgië traditiegetrouw sterk vertegenwoordigd. Roemruchte helden als Beria en Stalin waren afkomstig uit deze Kaukasusrepubliek. Nu is het land verworden tot een vlek op de kaart, die brave burgers in Vinexwijken associëren met moord en brand, bandieten en corruptie.

In 1999 trok de hoofdredacteur van de Primaire Berichten samen met zijn naaste medewerker D. Lask door Georgië om zich persoonlijk van de situatie op de hoogte te stellen. Wij troffen een wonderschoon land aan met arme, maar trotse, vrolijke en gastvrije bewoners. Het rapport van deze studiereis is hier te lezen.

Inmiddels hebben de “arme, maar trotse” Georgiërs zich ontdaan van de corrupte, zakkenvullende Sjevernadze-clan. Alle hoop is nu gevestigd op de volksheld Saakasjvili. Zijn positie is niet gemakkelijk. Georgië heeft de pech in de buurt te liggen van het olieproducerende Azerbeidzjan en nabij opstandige rebellen in Tsjetsjenië, Koeridistan en Irak. Daarom hebben Rusland en de VS hun oog op het arme land laten vallen. Rusland liet afgelopen week zelfs de OVSE-top in Maastricht mislukken om zijn Georgische belangen niet op te hoeven geven.

Saakasjvili is gewaarschuwd. Vrijheid en economisch herstel lonken in de verhouding met de VS. Maar de klauwen van de Russische beer beperken zijn bewegingsvrijheid aanzienlijk. Vooralsnog dient de bevolking zich ledig te houden met het eten van chatsjapoerri en het drinken van zoete wijn, hopend op betere tijden.

    » Reis naar Georgië 1999